Á procura do sagrado

 

O cervo e a sombra (Xerais, 2021) é a última novela de Diego Ameixeiras. Unha historia sobre a desesperada madurez dun grupo de ragazzi di vita, que diría Pasolini. Trátase dun fresco coral construído arredor da figura de Mateo, o protagonista. Mateo perdeu os pais de neno nun accidente de coche no que se viu implicado un cervo. Tras «resucitar» na xuventude, ao sobrevivir unha tentativa de suicidio grazas á intervención de Silvio, Mateo está a pasar pola súa particular penitencia en busca da serenidade que só pode conceder a existencia dun deus que explique o seu sufrimento e o sufrimento do mundo. Este evanxeo segundo Mateo, outra reminiscencia pasoliniana, mergúllase no submundo das drogas, a exclusión social, a violencia e a prostitución; pero tamén das experiencias «anxélicas» que, nese mesmo universo urbano caído, representan os centros sociais okupados ou a praxe social de certos curas preocupados polos desfarrapados.

O cervo, un símbolo bíblico que identifica a Xesucristo, percorre toda esta novela de redención imposible e final sacrificial [vén aquí á memoria outra historia de cervos e sacrificios: The killing of a sacred deer (Yorgos Lanthimos, 2017)]. Ameixeiras desenvolve unha traxedia protagonizada por un suxeito cuxas coitas espirituais semellan beber dos personaxes de Chesterton ou de Graham Greene. Ou da filosofía de Søren Kierkegaard directamente. Unha obra escrita cun ritmo cinematográfico que, cara ao final, se acelera e fai ao lector entrar na voráxine climática da autodestrución. Un texto inzado de mencións a ítems que poderiamos denominar como «pop gourmet» (Jean Moreau, Vitorio de Sica, Patricia Highsmith, o POUM, os Black Panther, Léo Ferré, Marino Lejarreta…), e na que brillan numerosas frases filosófico-lapidarias que actúan coma broches de ouro, ou puñetazos de ferro, en moitos dos capítulos.

O de O cervo e a sombra é un suxeito pos-posmoderno: aquel que xa cansou de matar a deus (en tanto que entidade sólida á que aferrarse) e que agora o procura inutilmente. Algo así como a versión quinqui e derrotada do crego sen fe que, malia o silencio sepulcral de deus, segue a dar a misa en San Manuel Bueno Martir, de Unamuno, ou nos Comungantes, de Ingmar Bergman.

Unha boa novela que se le dunha sentada porque é breve e porque non ten unto nin circunloquios.