Nun adianto
publicado na prensa anglosaxona do último libro de Naomi Klein This Changes Everything (Isto múdao
todo), a xornalista e activista canadense fai autocrítica a respecto da capacidade
do movemento obreiro e ambiental norteamericano para resistir e non entregarse
ás supostas bondades do Tratado de Libre Comercio de América do Norte dos anos
90 do século XX, que inclúe aos EEUU, Canadá e México. Klein, que no seu libro
fai un chamado a tomar consciencia das implicacións que carrexa o capitalismo
globalizado para a mudanza climática e o esgotamento do planeta, considera que
“os erros deste período non se poden desfacer, pero non é tarde de máis para un
novo tipo de movemento polo clima que asuma a loita contra o chamado tratado de
libre comercio e que constrúa a nova arquitectura que se precisa hoxe.”
Son palabras que
compre ter presentes, e non só do punto de vista ambiental, agora que unha
instancia xa de por si non suxeita a control democrático precisamente pola súa
construción a través de tratados imposibles de reformar como é a UE, está a negociar
cos EEUU — con sospeitosa opacidade—o Transatlantic
Trade and Investment Partnership (TTIP); tratado que se antolla similar ao que
xa rexe en Norteamérica dende os anos 90[1].
Nun balance de
vinte anos do TLCAN-NAFTA en México, publicado por BBC-Mundo[2], sinalábase que o aumento
das exportacións nese país ten como base a produción das empresas —especialmente
automotrices— deslocalizadas dos EEUU ás cidades fronteirizas mexicanas (deixando
vítimas nos EEUU como a cidade falida chamada Detroit ou os milleiros de postos
de traballo destruídos en California e Texas, e outras en México, como o caso
da decadente industria do xoguete cunha antiga forte implantación no mercado
interno mexicano. Así mesmo, o TLCAN permitiu a entrada masiva da agroindustria
estadounidense en México dando un severo golpe á agricultura local incapaz de
competir coa subsidiada agricultura do norte; cuestión que aos galegos non pode
máis que lembrarnos as implicacións que tivo a entrada na UE para, entre
outros, o noso sector lácteo. Cómpre engadir aquí que a translación a Europa dunha
entrada masiva de produtos agrícolas e alimentarios estadounidenses tería consecuencias
para a saúde pública derivadas da maior laxitude legal daquel país no referido
á calidade dos alimentos e dos produtos fitosanitarios. Por outra banda, outro
dos produtos estadounidenses que atoparon unha vía de entrada masiva en México coa
ratificación do tratado de libre comercio foi o do audiovisual, co que isto
implica de colonización e homologación e de destrución da industria cultural propia.
En 1994, México
asinaba ese tratado ao tempo que os Zapatistas baixaban das montañas para declarar
a guerra ao Estado con capital en México DF. Vinte anos despois, os Zapatistas continúan
construíndo comunidades non rexidas polas normas do Estado mexicano, pero este —como
ben sabemos polas novas diarias de asasinatos de mulleres, narcotráfico, desaparicións,
corrupción, emigración e explotación— é cada día máis un Estado falido e en
descomposición e un exemplo do que non hai que facer para toda Latinoamérica.
É improbable que as
forzas políticas do Estado español que defenden o TTIP e que se opuxeron no
congreso dos deputados ao seu sometemento a referendum popular invocando o
crecemento e a creación de emprego que habería traer (PP, PSOE, CIU e UPyD), recoñezan
que o modelo ao que se pode parecer a península despois de que se asine ese
Tratado teña bastante que ver con México. Se dentro da xerarquía de poder que
rexe na UE España, como o resto de PIGS do sur e Irlanda, están abocadas ao
desmantelamento dos estados do benestar e ao que poderiamos chamar
pornocapitalismo (devaluación interna, inclusión de actividades como a
prostitución para maquillar os datos do PIB, atracción do negocio do xogo e a
prostitución, especialización no turismo de masas, economías de servizos e de
man de obra barata, desposesión dos comúns…) o futuro que poden agardar estes
semi Estados, xa de por si subordinados, participando nunha gran área de libre
comercio cos EEUU é afondar no seu papel de seren os Méxicos europeos que de
facto xa son. Sobra dicir que o futuro reservado para o noso país, Galicia,
neste entramado de relacións centro-periferia non semella ser, polo seu carácter
de periferia da periferia, cor de rosa.
Dereitos sindicais á baixa
En canto ao mundo do traballo, a homologación coa lexislación laboral estadounidense que precisaría o TTIP intúese como unha grave ameaza a uns dereitos sindicais xa severamente minados pola xurisprudencia do Tribunal de Xustiza Europeo sobre cuestións como o dumping social, ou dereito a folga (sentenzas Viking, Laval, Rüffert, etc.), toda vez que EEUU ni sequera ratificou convenios da Organización Internacional do Traballo (OIT), incluídos os que teñen que ver coa liberdade de asociación e co dereito ás prácticas sindicais.
Un perigo novo
No artigo de Naomi Klein mencionado máis arriba, a autora dá o exemplo concreto dunha empresa estadounidense que, acolléndose ao TLCAN-NAFTA, anunciou que demandaría ao Estado do Canadá pola súa moratoria ao fracking no Quebec; polo pouco que se sabe do TTIP que negocia en segredo a UE, unha das cuestións máis perigosas que pretende instaurar este tratado son instancias xudiciais non suxeitas a Estado ningún que medien entre Estados e empresas, creando así un dispositivo óptimo para sortear o pouco de poder político que aínda reside nas institucións democráticas liberais.
Dereitos sindicais á baixa
En canto ao mundo do traballo, a homologación coa lexislación laboral estadounidense que precisaría o TTIP intúese como unha grave ameaza a uns dereitos sindicais xa severamente minados pola xurisprudencia do Tribunal de Xustiza Europeo sobre cuestións como o dumping social, ou dereito a folga (sentenzas Viking, Laval, Rüffert, etc.), toda vez que EEUU ni sequera ratificou convenios da Organización Internacional do Traballo (OIT), incluídos os que teñen que ver coa liberdade de asociación e co dereito ás prácticas sindicais.
Un perigo novo
No artigo de Naomi Klein mencionado máis arriba, a autora dá o exemplo concreto dunha empresa estadounidense que, acolléndose ao TLCAN-NAFTA, anunciou que demandaría ao Estado do Canadá pola súa moratoria ao fracking no Quebec; polo pouco que se sabe do TTIP que negocia en segredo a UE, unha das cuestións máis perigosas que pretende instaurar este tratado son instancias xudiciais non suxeitas a Estado ningún que medien entre Estados e empresas, creando así un dispositivo óptimo para sortear o pouco de poder político que aínda reside nas institucións democráticas liberais.
Obviamente, as
empresas multinacionais que hoxe percorren o mundo en busca de minerais ,
terras raras e petróleo non convencional non van ter ningún problema co goberno
galego, o Plan Sectorial de Actividades Extractivas proposto polo goberno
Feijóo é unha auténtica barra libre que permite a minaría mesmo en áreas
protexidas; porén, a eventualidade da instauración do TTIP e da súa xustiza ad hoc pode facer que vindeiros gobernos
que pretendan regular esa actividade se vexan sometidos a unha guerra legal
perdida de antemán.
Este baleiramento
da soberanía que implica o TTIP, esta profundización da impotencia política das
institucións que está na base do descrédito que sofre a Política a nivel
social, sitúanos de cheo na distopía do mundo postdemocrático —un despotismo
que nin sequera é ilustrado— que xa impera na Unión Europea no que lobbies,
expertos e tecnócratas toman as decisións sen escrutinio público ningún.
[1] Ao
mesmo tempo, os EEUU tratan de pechar o Acordo
de Asociación Transpacífico (TPP) con Xapón, o cal evidencia os movementos
da superpotencia para manter a súa hexemonía nun momento no que hai novos
actores internacionais disputándolla.
[2] O artigo está dispoñible en internet: http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2014/01/131222_mexico_canada_estados_unidos_tratado_libre_comercio_tlcan_jcps_1enero
Sem comentários:
Enviar um comentário