Lumpen

Onte o diario El País publicaba un artigo asinado por un tal Luis Prados titulado El fin del lumpen chavista. Un texto que, máis que o neoliberalismo rampante xa habitual no que foi o xornal de referencia da progresía hispana, o que rezumaba era puro darwinismo social e puro odio de clase.

Entre outras pérolas podíanse ler cousas como que la política asistencialista del Gobierno, ejecutada con discreción política, no ha sacado a nadie realmente de pobre, pero ha ampliado el número de aquellos que se mueven con un pie fuera y otro dentro de la legalidad. Sus grandes beneficiarios han sido los malandros; ou que la "burguesía", es decir, la gente corriente que se levanta temprano para ir a trabajar, sobrevive salvando los obstáculos que el chavismo ha ido sembrando en la vida cotidiana de los venezolanos.

Así, o autor do libelo disgrega da poboación ás persoas que, segundo el, nin teñen emprego nin o queren e enfróntaos á honesta xente que se levanta todos os días a traballar. Un retrouso evocador do Sarkozy que pretendía reivindicar uns supostos valores de autoridade e  esforzo dos franceses que se levantaban cedo todos os días como cortina de fume para non atallar as causas reais dos incendios de coches na banlieu por parte da xuventude de orixe árabe estruturalmente excluída.

Tanto ten que no texto de Prados haxa contradicións flagrantes  —como cando, tras reivindicar aos bos traballadores, se dedica despois a despotricar das medidas implementadas polo chavismo a favor dos propios traballadores (indemnización dun ano de salario por despedimento)— porque do que se trata non é de ser veraz nin congruente senón de construír unha boa narración que permita reenmarcar o conflito de clase dun xeito beneficioso para a clase opulenta.

Do mesmo xeito que no antigo réxime só as clases propietarias e ben educadas podían exercer o dereito ao voto (pois se consideraba unha temeridade permitir que as masas de analfabetos pobres decidisen os destinos dun país) no novo sufraxio censitario que vén trátase de eliminar da area política a aqueles que non teñen nada máis que perder que as súas cadeas e de deixar as cuestións de "gobernanza" en mans dos grupos selectos de "expertos", que para iso son os que saben. De feito, este antigo réxime posmoderno era o que xa rexía en países como Venezuela até non hai moito, onde bolsas enteiras de poboación estaban excluídas da polis (os culebróns venezolanos coa súa presenza exclusiva de actores caucásicos son só o seu reflexo cultural) conformando no país caribeño unha sorte de casta de intocables das Indias Occidentais. O chavismo reintroduciu a esa non-xente, aos malandros, na area política. O chavismo politizou ao lumpen que, na moi democrática e europea Inglaterra, curiosamente, chaman coa palabra de orixe xitana (outros eternos excluídos) chavs. O chavismo, por poñelo en termos de Agamben, outorgou status político aos que non eran máis que carne andante, nuda vida amontoada nos ranchitos; algo, naturalmente, imperdoable.

Esta nova estratificación social de natureza mítica é debedora das que no seu momento puxeron en circulación Reagan e a recén falecida Margaret Thatcher (que o inferno lle sexa un inferno) coas súas raiñas negras da beneficiencia e os seus sindicalistas matóns e non ten máis fin ca seguir delimitando a democracia de baixísima intensidade pola que se devece, toda vez que en momentos de crise económica capitalismo e Democracia, así, con maiúsculas, son cousas incompatibles.

Ben fino estivo o recén electo presidente Maduro ao dicirlle ao ministro de asuntos exteriores español que en lugar de dedicarse a desestabilizar Venezuela dedique os seus esforzos a atender ao 25% da poboación parada do estado español. Esa altísima porcentaxe de xente sen emprego, e que segundo o propio FMI ten poucos visos de conseguilo durante bastante tempo, é a que pode acabar convertíndose no lumpen incontrolable que desafíe ás "boas xentes traballadoras" españolas (na nomenclatura de Luis Prados, a rancia burguesía de toda a vida). En coherencia con isto, e como adianto do que poderemos ver de aquí en diante, a campaña de acoso e derribo á Plataforma de Afectados pola Hipoteca é outro capítulo da mesma historia. Se só a propiedade pode outorgar status político á persoa, sexa en forma dun inexistente posto de traballo ou dunha inexistente vivenda libre de hipoteca, ten toda a lóxica que aqueles abocados a viviren debaixo dunha ponte por non poderen pagar a hipoteca ingresen na turba dos untermenchen (e aínda teñen a falta de pudor de acusalos de nazismo!). Por iso, dentro da vergonzante ignorancia de María Dolores de Cospedal, hai un momento de verdade cando afirma que "os votantes do PP antes deixan de comer que de pagar a hipoteca"; e ese momento de verdade é aquel que suxire que non pagar a hipoteca, non ter propiedade, é o equivalente a estar morto (cousa esta que lle acostuma suceder ao ser humano cando non come). Dito doutro xeito: no darwinismo social que vén esta coincidencia entre a morte política e a morte biolóxica non pode querer dicir máis que que só a vida dos politicamente activos é unha vida realmente valiosa, non excedentaria, non eliminable. Que ao defunto Chávez o alcumasen de Gorila Vermello ou que a xente da PAH, e en xeral todo aquel que se mova no estado español, sexa alcumado de Perroflauta incide nunha longa tradición, —a animalización do inimigo político— tipicamente fascista. É o xeito máis sinxelo de separar no imaxinario público ás persoas-persoas (os suxeitos de dereito) das non-persoas (pura vida sen status simbólico), aos humanos dos animais. Criaturas estas, os animais, que, como sabemos desde que o filósofo Toni Cantó impartira un seminario sobre o tema no congreso dos deputados, non son suxeito de dereito porque non son os nosos iguais éticos. De aí que o seu maltrato, ou o desprezo á súa vontade política, non sexa nunca un problema ético que os gobernos de expertos e tecnócratas deban considerar.