10/20/2011

O difícil camiño cara a paz


«Non, o que sucedeu en realidade é que comentei o asunto co camarada Walter. Falámolo porque o camarada Walter marchaba ao extranxeiro en 1953. Díxenlle: "Cando chegues á República Popular Chinesa, debes dicirlles, pedirlles, que queremos iniciar unha loita armada e que precisamos armas", e despois eu din ese discurso [...]. Detivéronme por iso, pero seguía convencido de que era a estratexia correcta para nós. E máis tarde, desde a miña clandestinidade, falei do asunto co camarada Walter e decidimos expoñelo nunha reunión do comité de traballo. Expuxemos o asunto pero, como che dixen, rexeitaron o meu argumento sen máis porque Moses (secretario do partido e, por suposto, membro do comité de traballo do Executivo nacional) sostiña que aínda non chegara o momento para iso: "A causa das estritas medidas adoptadas polo goberno, sodes incapaces de continuar á antiga usanza. As dificultades paralizáronvos e agora queredes expresarvos nunha linguaxe revolucionaria e falar de loita armada, cando de feito, aínda ten cabida o método antigo que estamos a usar se somos o suficientemente imaxinativos e estamos o suficientemente decididos. Simplemente queredes expór á xente a masacres perpetrados polo inimigo. Nin siquera vos parastes a pensar detidamente niso". Así foi como rexeitou a miña argumentación, dixo o mínimo e todo o mundo o apoiou. Despois falei do asunto con Walter... A oposición tiña tanta forza que Walter non se atrevía sequera a dicir nada. Pero sempre foi un tipo moi diplomático, aínda que digno de confianza. Así que revisamos a cuestión, e el, que sempre fora unha persoa de recursos, dixo: "Non, convócao a soas; discúteo con el. Eu encargareime de que vaia verte (porque eu xa estaba na clandestinidade)". Así que Moses veu e pasamos xuntos todo o día. Nesta ocasión fun moi sincero e díxenlle: "Estás a facer xusto o contrario do que fixo o partido comunista en Cuba; dicían que non se deran aínda as condicións para xestar unha revolución. Seguían os antigos métodos defendidos por Stalin..., sobre como pode identificarse unha situación revolucionaria, segundo Lenin e Stalin. Neste caso temos que decidir a partir da nosa propia situación. A situación neste país é que chegou a hora de que consideremos unha revolución, unha loita armada, porque a xente xa está formando unidades militares para emprender actos violentos. E se non o facemos, van continuar. Carecen de recursos, carecen de experiencia e carecen da maquinaria política para levar a cabo esa decisión.[...]
E debes ser creativo e mudar de conducta porque a túa actitude é, en realidade, a dun home que lidera un movemento á antiga, como cando eramos legais; que non o considera liderar agora no marco da ilegalidade no que estamos a operar. Logrei ser contundente co fin de desafialo... logrei desafialo. Así que dixo: "Ben, non che prometo nada, pero volve a expoñelo". Así que fun e o expuxen, e dixo: Ben, sigo sen estar convencido, pero démoslle unha oportunidade. Deixade que expoña estas ideas ao Executivo, co noso apoio." Así que se aceptou e todo o mundo estivo dacordo. Fomos a unha reunión do Executivo nacional. Entón o xefe e outros opuxéronse firmemente. Sabiamos, por suposto, que íamos contar coa postura do xefe porque cría na non violencia por principios, mentres que nós a considerabamos unha táctica (aínda que non puideramos dicir iso diante do tribunal). Ante o tribunal, é dicir, no xuizo da traición, dixemos que críamos na non violencia como principio, porque se dixeramos que a considerabamos unha táctica, teríalle dado unha excusa á Coroa, ao Estado, para dicir que en calquera momento, cando nos convise, usariamos a violencia, e que, de feito, iso era o que estiveramos a facer. Así que o evitamos, pero só por ese motivo. Sempre crimos na non violencia como táctica. Sempre que a situación exixira que utilizaramos a non violencia, usariámola; cando a situación exixira que nos afastaramos da non violencia, fariámolo.

As palabras que veño de reproducir pertencen a alguén que dedicou a súa vida toda á loita polo recoñecemento do seu pobo. O seu legado histórico pasou de ser o dun perigoso terrorista ao dun presidente do seu país e ao dunha figura admirada en todo o mundo. O autor desas liñas chámase Nelson Mandela e o estracto está recollido do libro Conversacións conmigo mesmo. Os métodos que aquí defende Mandela con tanta claridade son os mesmos que viu empregando ETA nos últimos 40 anos. Mandela é unha figura clave do século XX. A loita armada é tamén unha táctica filla dese mesmo tempo. A comezos do século XXI ETA decide deixar atrás a violencia e o pobo vasco ve o horizonte expedito para emprender novos camiños de loita cara o seu recoñecemento. Estamos nun tempo novo e para iso son necesarias estratexias novas. Agora ben, para trazar unha rota viable cara unha paz duradoira no País Vasco cumpriría deixar as emocións a un lado e, co líder sudafricano na cabeza, non esquecer que, por moi equivocada que se xulgue a estratexia armada (e sen dúbida para a solución do conflito vasco aquela non axudaba), non se pode despachar á actividade armada catalogándoa simplemente como unha suma de feitos delictivos senón que é necesario, máis ben, enmarcala no contexto dunha loita política. Se na chamada transición á democracia a amnesia colectiva imposta axudou a que greas de franquistas puidesen vivir impunes até morrer de vellos e mesmo seguir a ocupar postos de gran relevancia política e económica, na segunda transición que a fin de ETA pode axudar a precipitar, os militantes desa organización e, en xeral, os da esquerda abertzale toda, están chamados a xogar, mal que lles pese a moitos, un papel político moi relevante. Se algo proba o caso de Nelson Mandela é que sen a existencia dese espazo aberto para a incorporación nas institucións dos que se atopaban na clandestinidade a paz terá un futuro moi difícil.

Sem comentários: