Lin nalgún xornal, entre toda a avalancha de titulares vomitados tras as eleccións autonómicas, que o voto ao BNG retrocedera a porcentaxes de 1989. Que os resultados do 2009 se parezan aos do ano en que caeu o muro de Berlín non debe facer pensar que, efectivamente, estamos na fin da historia onde só a post-política é posible. Perante a crise económica que se aveciña (ou que xa está canda nós) regresan termos que parecían esquecidos: intervención, nacionalización, keynesianismo, proteccionismo. Por que non haberiamos facer retornar tamén un auténtico discurso de esquerdas emancipador? En Francia o novo Partido Anticapitalista de Besancenot xa o está a facer e outro tanto sucede coa Die Linke alemá. Por que non aproveitar este revés para virar de estratexia?
«Na súa brillante análise sobre a confusión política da revolución francesa de 1848 —conta con graza Slavoj Zizek no seu O espectro segue a rolar. Actualidade do manifesto comunista (Laiovento, 2004)— Marx salientou a paradoxal situación do Partido da Orde no goberno: era a coalición de dúas ás monárquicas (borbónicas e orleanistas); no entanto, como os dous partidos non eran capaces por definición, de atopar un común denominador ao nivel do monarquismo (non se pode ser monárquico en xeral, débese apoiar unha determinada casa real), a única maneira de se uniren os dous era so bandeira do “reino anónimo da república”: o único xeito de ser en xeral monárquico é ser republicano».
A conclusión semellante deberon chegar as dúas principais pólas que se reivindican a esquerda en Galiza: posto que cada un entende a súa praxe de goberno dun xeito diferente —social-liberais españolistas uns, digamos que socialdemócratas galegos os outros— a única maneira de se uniren era «so bandeira» do “reino anónimo da xestión institucional”. O reino, hai que dicilo, no que mellor se move o PP. Debemos preguntarnos pois se a coalición destas dúas forzas non estará para sempre avocada ao fracaso. Se unha delas decidise levar a cabo de maneira sincera a súa política, as bases da outra se revolverían. E viceversa. Todo parece indicar que haberá un longo divorcio entre ámbalas dúas pólas, e se cadra non é mala cousa que o haxa. É previsible que o PSdG escore a posicións máis conservadoras e españolistas e é previsible que o BNG... ben, no BNG, visto o visto, neste momento todo é imprevisible. O único claro é que Francia é hoxe unha república e Galiza un País Popular.
Tamén sobre eses mesmos anos do Segundo Imperio que lembraba Zizek, período que vai da revolución de 1848, pasando polo goberno do Emperador Luís Napoleón até o estourido da comuna en 1871, trata o interesante libro de David Harvey París, capital de la modernidad (Akal, 2008). Neste traballo o xeógrafo inglés amosa como, a través dunha «destrucción creativa» do vello París, os excedentes acumulados de capital foron investidos, neses mediados do s.XIX, na gran renovación urbanística emprendida polo barón Haussmann, o protexido do emperador. A analoxía co noso tempo de burbullas inmobiliarias é clara. E ao fío disto pregúntome eu se non serán aqueles anos do boom inmobiliario, das hipotecas regaladas e do traballo precario en abundancia propio do aznarato, o que estrañan moitos dos obreiros e das clases medias urbanas que apostaron por Núñez Feijoo. Como lidiará coa crise unha dereita que xa non pode basear as súas políticas económicas nestes espellismos?
Pero sigamos con París. Naquela época a capital gala transformouse na inmensa e grandilocuente urbe que é hoxe, e tamén arrinca nese momento histórico o auxe da burguesía urbana en detrimento do artesanato e da aristocracia rendista así como a formación de grandes bolsas de pobreza en forma dun proletariado sempre disposto á insurrección. Para mostrar cómo era o París da época, Harvey válese dos escritores naturalistas franceses, con especial atención a Balzac. Éste, o mesmo que faría no noso país tempo despois un Otero Pedrayo,
se dirigía esencialmente a la aristocracia como fuente de liderazgo. Sus deberes y obligaciones estaban claras. «Aquellos que deseen mantenerse a la cabeza de un país deben ser siempre merecedores de dirigirlo; deben formar su cuerpo y su alma para poder controlar la actividad de sus manos». No obstante se trata de una aristocracia moderna, que debe surgir ahora y entender que «el arte, la ciencia y la riqueza, forman el triángulo social dentro del cual se inscribe el escudo del poder»
E porén, os que acabaron levando as rendas do país foron os especuladores que non tiñan máis relixión que a dos cartos. A visión da aristocracia devecida por Balzac acabou, como di Harvey, no «lugar común del utopismo bucólico». A de Pedrayo tampouco foi moito máis aló, e salvo na repentina toma de consciencia do Adrián Solovio cando testemuña a emoción dun agonizante Don Bernaldo ante o mapa de Galiza, imaxinada en Arredor de si polo escritor ourensán, todo esforzo por crer (crear) nunha burguesía nacional ilustrada desembocou na melancolía. Por que a estas alturas o nacionalismo galego seguiu empeñado nesa tarefa é un misterio.
Nun par de conferencias de Alain Badiou que se poden descargar na rede, o filósofo francés achégase á política partindo de tres conceptos: o movemento, o estado e o partido. Se no século XIX (por exemplo na citada revolución de 1848 ou na Comuna) o que caracterizaba á política que apostaba pola «hipótese comunista», era a súa natureza amorfa e insurreccional; a política do século XX foi, por antonomasia, partidaria. Os partidos, sexan estes partidos representativos ou revolucionarios, foron, no século pasado, os suxeitos políticos de cambio. Os mediadores entre o movemento e o estado. Cal será a forma da política no século XXI, visto que os partidos revolucionarios remataron sendo maquinarias da autodestrucción e os partidos representativos están a ser as maquinarias da decepción, aínda está por saberse. Pero, se cadra, neste século XXI de aparencia decimonónica, os movementos e o seu especial sentido do espazo e do tempo serán os que marquen a dirección. E non é, o dos movementos, o espazo da supeditación ao partido senón o da supeditación do partido ao movemento, non o tempo absurdo das eleccións e da publicidade senón o outro, o da lentitude do traballo de base e da organización da sociedade necesario para perderlle o medo a exercer de vez, cando se obteña, o poder.
En A cámara clara. Reflexión sobre a fotografía (Laiovento, 2003), Roland Barthes di que a fotografía «reproduce ata o infinito o que tivo lugar unha única vez; repite mecanicamente o que nunca máis poderá repetirse existencialmente». No 2005 o proceso electoral tamén deixou a súa fotografía. E todos esquecemos o que di Barthes: que aquela foto fixa non era máis que un estado de cousas que só habería ter lugar unha única vez. Aquelas eleccións deixaron unha imaxe estática, pero durante todo este tempo a sociedade galega non deixou de moverse. O domingo pasado outro proceso electoral deitou a súa foto e revelou que a procura dese inaprehensible centro galeguista fracasou. Que o lóstrego do flash non nos impida caer no desánimo. Detrás dos votos en branco, dos que ficaron na casa e dos que optaron por outras opcións até mellor ocasión, hai tamén persoas que non deixan de se mover. Agora hai que resistir e prepararse para dar desde a esquerda unha esperanza para todos os que máis cedo que tarde comezarán a sufrir as consecuencias das políticas neoliberais que vemos facer auga. As mesmas políticas neoliberais, por certo, que sempre defendeu ese Partido Popular polo que milleiros de galegos votaron en masa.
«Na súa brillante análise sobre a confusión política da revolución francesa de 1848 —conta con graza Slavoj Zizek no seu O espectro segue a rolar. Actualidade do manifesto comunista (Laiovento, 2004)— Marx salientou a paradoxal situación do Partido da Orde no goberno: era a coalición de dúas ás monárquicas (borbónicas e orleanistas); no entanto, como os dous partidos non eran capaces por definición, de atopar un común denominador ao nivel do monarquismo (non se pode ser monárquico en xeral, débese apoiar unha determinada casa real), a única maneira de se uniren os dous era so bandeira do “reino anónimo da república”: o único xeito de ser en xeral monárquico é ser republicano».
A conclusión semellante deberon chegar as dúas principais pólas que se reivindican a esquerda en Galiza: posto que cada un entende a súa praxe de goberno dun xeito diferente —social-liberais españolistas uns, digamos que socialdemócratas galegos os outros— a única maneira de se uniren era «so bandeira» do “reino anónimo da xestión institucional”. O reino, hai que dicilo, no que mellor se move o PP. Debemos preguntarnos pois se a coalición destas dúas forzas non estará para sempre avocada ao fracaso. Se unha delas decidise levar a cabo de maneira sincera a súa política, as bases da outra se revolverían. E viceversa. Todo parece indicar que haberá un longo divorcio entre ámbalas dúas pólas, e se cadra non é mala cousa que o haxa. É previsible que o PSdG escore a posicións máis conservadoras e españolistas e é previsible que o BNG... ben, no BNG, visto o visto, neste momento todo é imprevisible. O único claro é que Francia é hoxe unha república e Galiza un País Popular.
Tamén sobre eses mesmos anos do Segundo Imperio que lembraba Zizek, período que vai da revolución de 1848, pasando polo goberno do Emperador Luís Napoleón até o estourido da comuna en 1871, trata o interesante libro de David Harvey París, capital de la modernidad (Akal, 2008). Neste traballo o xeógrafo inglés amosa como, a través dunha «destrucción creativa» do vello París, os excedentes acumulados de capital foron investidos, neses mediados do s.XIX, na gran renovación urbanística emprendida polo barón Haussmann, o protexido do emperador. A analoxía co noso tempo de burbullas inmobiliarias é clara. E ao fío disto pregúntome eu se non serán aqueles anos do boom inmobiliario, das hipotecas regaladas e do traballo precario en abundancia propio do aznarato, o que estrañan moitos dos obreiros e das clases medias urbanas que apostaron por Núñez Feijoo. Como lidiará coa crise unha dereita que xa non pode basear as súas políticas económicas nestes espellismos?
Pero sigamos con París. Naquela época a capital gala transformouse na inmensa e grandilocuente urbe que é hoxe, e tamén arrinca nese momento histórico o auxe da burguesía urbana en detrimento do artesanato e da aristocracia rendista así como a formación de grandes bolsas de pobreza en forma dun proletariado sempre disposto á insurrección. Para mostrar cómo era o París da época, Harvey válese dos escritores naturalistas franceses, con especial atención a Balzac. Éste, o mesmo que faría no noso país tempo despois un Otero Pedrayo,
se dirigía esencialmente a la aristocracia como fuente de liderazgo. Sus deberes y obligaciones estaban claras. «Aquellos que deseen mantenerse a la cabeza de un país deben ser siempre merecedores de dirigirlo; deben formar su cuerpo y su alma para poder controlar la actividad de sus manos». No obstante se trata de una aristocracia moderna, que debe surgir ahora y entender que «el arte, la ciencia y la riqueza, forman el triángulo social dentro del cual se inscribe el escudo del poder»
E porén, os que acabaron levando as rendas do país foron os especuladores que non tiñan máis relixión que a dos cartos. A visión da aristocracia devecida por Balzac acabou, como di Harvey, no «lugar común del utopismo bucólico». A de Pedrayo tampouco foi moito máis aló, e salvo na repentina toma de consciencia do Adrián Solovio cando testemuña a emoción dun agonizante Don Bernaldo ante o mapa de Galiza, imaxinada en Arredor de si polo escritor ourensán, todo esforzo por crer (crear) nunha burguesía nacional ilustrada desembocou na melancolía. Por que a estas alturas o nacionalismo galego seguiu empeñado nesa tarefa é un misterio.
Nun par de conferencias de Alain Badiou que se poden descargar na rede, o filósofo francés achégase á política partindo de tres conceptos: o movemento, o estado e o partido. Se no século XIX (por exemplo na citada revolución de 1848 ou na Comuna) o que caracterizaba á política que apostaba pola «hipótese comunista», era a súa natureza amorfa e insurreccional; a política do século XX foi, por antonomasia, partidaria. Os partidos, sexan estes partidos representativos ou revolucionarios, foron, no século pasado, os suxeitos políticos de cambio. Os mediadores entre o movemento e o estado. Cal será a forma da política no século XXI, visto que os partidos revolucionarios remataron sendo maquinarias da autodestrucción e os partidos representativos están a ser as maquinarias da decepción, aínda está por saberse. Pero, se cadra, neste século XXI de aparencia decimonónica, os movementos e o seu especial sentido do espazo e do tempo serán os que marquen a dirección. E non é, o dos movementos, o espazo da supeditación ao partido senón o da supeditación do partido ao movemento, non o tempo absurdo das eleccións e da publicidade senón o outro, o da lentitude do traballo de base e da organización da sociedade necesario para perderlle o medo a exercer de vez, cando se obteña, o poder.
En A cámara clara. Reflexión sobre a fotografía (Laiovento, 2003), Roland Barthes di que a fotografía «reproduce ata o infinito o que tivo lugar unha única vez; repite mecanicamente o que nunca máis poderá repetirse existencialmente». No 2005 o proceso electoral tamén deixou a súa fotografía. E todos esquecemos o que di Barthes: que aquela foto fixa non era máis que un estado de cousas que só habería ter lugar unha única vez. Aquelas eleccións deixaron unha imaxe estática, pero durante todo este tempo a sociedade galega non deixou de moverse. O domingo pasado outro proceso electoral deitou a súa foto e revelou que a procura dese inaprehensible centro galeguista fracasou. Que o lóstrego do flash non nos impida caer no desánimo. Detrás dos votos en branco, dos que ficaron na casa e dos que optaron por outras opcións até mellor ocasión, hai tamén persoas que non deixan de se mover. Agora hai que resistir e prepararse para dar desde a esquerda unha esperanza para todos os que máis cedo que tarde comezarán a sufrir as consecuencias das políticas neoliberais que vemos facer auga. As mesmas políticas neoliberais, por certo, que sempre defendeu ese Partido Popular polo que milleiros de galegos votaron en masa.
Sem comentários:
Enviar um comentário