3/16/2008

A mirada de Pier

Friedrich Nietzsche describiu en “Así falou Zaratustra” as tres transformacións do espírito valéndose das metáforas do camelo –aquel que acepta sen rebelarse o peso dos valores establecidos–; do león –aquel que racha con eses valores e que se enfronta ao dragón chamado “ti debes” espetándolle un “eu quero”– e por último do neno, que no propio dicir do filósofo é “inocencia e esquecemento, un novo comezo, un xogo, unha roda que se move por si mesma, un movemento primario, un santo dicir si”.
Cunha reivindicación deste santo dicir si comeza “A mirada de Pier”, a obra que representou onte en Vigo a compañía Nut Teatro. Unha reflexión sobre poder e desexo, sobre goce e autoridade, e sobre aquilo que o alemán denominaba: espírito dionisíaco. Despois da exhortación inicial feita por unha sorte de “mestra de cerimonias”: se tiveses que escoller entre si e a nada, que dirías?, diría si, soa a Femme fatale da Velvet underground mentres tres personaxes femininas van aparecendo desde detrás dun pano –cuxa abertura lembra demasiado a unha vulva como para ser algo inocente– para nos contar, fragmentariamente, as súas experiencias con ese Pier dominador e dador de pracer. Erika Bornay sinalaba no seu “As fillas de Lilith” como o mito da femme fatale xurdiu no mesmo momento histórico –finais do XIX– en que se comezou a espallar a sífilis, o mal dos viciosos, polos bordeis de media Europa. Esta imaxe da muller ameazante creada polo varón como vinganza por causa do seu medo primario e patriarcal á vaxina castradora, será subvertida desde o feminismo para reivindicar o que de liberadora ten a visión da muller entendida como ser desinhibido e dono do seu pracer. Na montaxe de Nut teatro as femmes fatales son paradoxicamente paridas por aquela mesma vaxina dentada que aterrorizaba aos burgueses decimonónicos.
A realidade escénica desdóbrase. Unha cámara duplica as interpretacións, facéndonos tomar consciencia, ao decatármonos de que o noso ollo prefire a pantalla fronte á realidade, da atracción que sentimos pola imaxe filmada (ou da repulsión que nos provoca o demasiado real?), e evidencia, canda a outros elementos coma a aplicación de lágrimas nos ollos ou o dictado do propio guión durante a interpretación, o carácter manipulador, dirixido, seductor e excesivo do que estamos a presenciar.
A que seguen estas mulleres, é unha estratexia que só procura a nosa atención, un exhibicionismo disfrazado de confesión onde non sabemos se as actrices son as vítimas dese Pier nomeado e ausente ou se –como é habitual nas relacións sadomasoquistas– sucede o contrario. Entre as actrices e o espectador acórdase un pacto semellante a aquel pacto de escravitude firmado entre Angelika Aurora Rümelin e a persoa de cuxo nome derivou a palabra masoquismo: Leopold Ritter von
Sacher-Masoch.
Ao final da obra proxéctase na pantalla a frase “Dende o comezo souben que Pier es ti e a túa mirada un mandamento” para que asumamos o noso rol nesta historia, o poder da nosa mirada e tamén a súa debilidade. Porque ao fin e ao cabo, quen é neste pacto entre vouyeur e exhibicionista o amo e quen o escravo? Non son as protagonistas cantando unha e outra vez o imperativo retrouso de P.J. Harvey: Lick my legs, I´m on fire/ Lick my legs, of desire (Lambe as miñas pernas, estou ardendo/ Lambe as miñas pernas, con desexo) as que deixan moi claro quen manda? Non somos nós, estáticas vítimas daquel caracter libidinal que segundo Freud impregnaba as relacións de poder, as que sen deixar de mirar, nos sentimos abraiados por estas tres nenas nietzscheanas que –antes de ser engulidas de novo pola grande vaxina do fondo– só parecen querer berrar: si, si, si?

Sem comentários: