Cine, amor e latín

A historia da película é simple: Wilbur tenta unha e outra vez suicidarse sen chegar a conseguilo xamáis. O seu irmán Harbour lévao á súa casa, coa fin de poder vixialo, sita no mesmo predio da vella librería que o pai de ambos deixou en herdanza. Pronto aparecen a nena Mary e máis Alice. Despois de esta casar con Harbour, nai e filla quedan a vivir cos dous irmáns, formando entre todos unha bonita familia. Tras varios intentos infructuosos máis de suicidio por parte de Wilbur, a Harbour diagnostícanlle un cancro de pancreas, polo que ten que ser ingresado no hospital. Nesta situación, a ateigada librería é, pouco a pouco, testigo do nacemento dunha nova relación entre Wilbur e Alice. Unha relación inocente, sen ánimo de danar a ninguén, pero que cada vez se vai facendo máis forte. Un día, Harbour vai pasar unhas horas á casa. Rápidamente se decata do que acontece, e no emocionado abrazo de despedida ao irmán, encoméndalle que coide dela. Ao chegar ao hospital, inxire un frasco de pastillas e morre. Na derradeira escena da película aparecen Alice, Mary e Wilbur –que xa nunca máis volveu tentar suicidarse- visitando a tumba do bo de Harbour.
Mentras vía Wilbur wants to kill himself (Lone Scherfig, 2002) víñame á cabeza unha e outra vez unha estraña asociación: La tía Tula de Miguel de Unamuno. Lembraba especialmente aquela parte do prólogo en que Unamuno facía a súa disquisición filolóxica-psicolóxica sobre o termo sororidad:
La observación es que así como tenemos la palabra paternal y paternidad que derivan de pater, padre, y maternal y maternidad, de mater, madre, y no es lo mismo, ni mucho menos, lo paternal y lo maternal, ni la paternidad y la maternidad, es extraño que junto a fraternal y fraternidad, de frater, hermano, no tengamos sororal y sororidad, de soror, hermana.
Queixábase, o vello profesor, de que non existise un termo que designase esa cualidade, según el, exclusivamente feminina, que consiste en ser irmá dunha irmá ata o punto de facerse cargo da familia desta. Será a película de Scherfig a mostra de que agora tamén o termo fraternidade, con todas as súas connotacións, é unha limitación da linguaxe para definir este suposto fenómeno?
A peli é unha sorte de contiño feliz na adversidade, onde todo, dende a evocadora fotografía, pasando polo acento escocés das personaxes, ata os chistes amables –coma o do vello que entra na librería preguntando por un libro de Kipling e Wilbur, collido en medio dun novo intento de suicidio, lle da un libro que fala de pickling (conservas)- se confabula para que pasemos de puntiñas por lugares tan escabrosos coma o cancro, o suicidio, ou a traición.

A outra historia tamén é simple. Wing e Fai -os protagonistas de Happy together (Wong Kar-Wai, 1997)- son dous homes que empregan a mesma cantidade de paixón follando, discutindo, baténdose ou curándose as feridas. A súa é unha relación de amor-odio incansable que transcorre nunha Arxentina canalla e inhóspita. Son dous desubicados que se necesitan tanto como necesitan estar sós. A combinación do branco e negro coas cores hipersaturadas, a suciedade da fotografía, o barroquismo e a fragmentación das imaxes, non fan máis que pór de relevo ese tumultuoso labirinto de relacións persoais inestables e enfermizas.
Un momento sublime da película: cando Fai chega só ás fervenzas de Iguazú -algo que os dous amantes planearan facer xuntos- e escoitamos, sobre un plano aéreo de miles e miles de hectolitros de auga e escuma caendo violentamente, Cucurrucucú paloma cantada por Caetano Veloso; a mellor metáfora para describir o funil en que se converte o noso estómago cando botamos a alguén de menos.
O amor de Happy Together non ten nada que ver co amor-plan-de-vida de Wilbur wants to kill himself –é curioso que a máis optimista teña un título tan escuro e a máis crúa teña un título tan alegre. En Happy together o amor é tan tortuoso, extenuante e perigoso, que os amantes necesitan pór terra por medio para sobrevivilo. Ou, por finalizar con outra disquisición filolóxica: o amor é aquí coma un duelo. Palabra que ven do latín duellum, e que está formada por duo (dous) e bellum (conflito). É dicir, a vida mesma.