Principio Potosí

Transcrición da miña oitava (quinta)columna no programa de Cuac FM, Disimulen. Poderase escoitar aquí (a partir do min. 7`30``). Música de fondo : Mysteries de Beth Gibbons.

Así se titulaba unha exposición colectiva que puiden ver no ano 2010 no Centro Reina Sofía de Madrid e que trataba de dar conta, coa ollada propia do mundo da arte contemporánea, dos múltiples exemplos que se viñan dando en distintas partes do planeta do que David Harvey denominou "acumulación por desposesión". A mensaxe do afortunado título da exposición era transparente: o espírito de saqueo que guiou ao primeiro gran episodio do proceso de globalización  –a conquista de América– actuaba agora de espello para os saqueos dos nosos días. 

Esta mesma fin de semana Galicia viviu tres manifestacións problematizando asuntos cun grande aire de familia co mencionado Principio Potosí. A primeira foi a manifestación antiTroika. A entente antidemocrática que hoxe expolia, sen contrapoder capaz de lle facer fronte, os bens comúns en forma de dereitos socioeconómicos adquiridos polas clases populares durante o século XX. A segunda foi a manifestación polo traslado de Ence da Ría de Pontevedra. Tema este que indica que no noso país, central e periférico a un tempo, non vai haber solución de continuídade entre o vello expolio das industrias de enclave e monocultivo propias da Revolución verde dos sesenta e o novo exterminio que pretende dar o golpe de graza ao que aínda queda das venerables culturas agrarias a base de destripar calquera anaco de terra que conteña algo de mineral, independentemente dos custes ecolóxicos, sociais e económicos que tal actividade poida acarrexar. Este foi o motivo que congregou a unha multitude en Compostela –a terceira das manifestacións– que, co rexeitamento á mina de ouro de Corcoesto en Bergantiños como causa principal, denunciaba tamén outros moitos casos semellantes que afectan a diversas comarcas galegas.

Entre as obras integrantes da exposición Principio Potosí atopábase un percorrido gráfico pola figura do Santiago Matamouros –icona referencial da idea de Cruzada– que actuou coma cobertor ideolóxico do proceso de explotación e aniquilamento das terras e pobos precolombinos. No século XXI, a este recuncho de Europa, berce dese mito imperialista hoxe reconvertido en fetiche para o turismo de masas, regresan os novos cruzados de traxe negro –dispostos a nos aplicar unha nova dose en vea do Princio Potosí– armados coas podadoras e o cianuro e cun feixiño de postos de traballo de consolación. 

E é que da salvación eterna ao moi pedestre minijob, a mingua de calidade nestes cincocentos e pico anos de storytelling capitalista é máis que evidente.