Un dos temas recorrentes en Alain Badiou é o de pensar o presente. O filósofo, ese vixiante nocturno que pensa de noite o que sucede de día, ten que producir filosoficamente imaxes do tempo presente, ten que anticiparse para tentar aprehender o que non ten imaxe. Pero as imaxes do presente son tamén couto privado dos medios de comunicación, os medios de comunicación xestionan á perfección as imaxes do presente. De aí que, malia estarmos supostamente nun mundo de imaxes, sexa moi fácil, segundo Badiou, organizar a súa ausencia. Os medios de comunicación son soberanos das imaxes porque poden organizaren perfectamente a súa ausencia.
Entre as reflexións de Alain Badiou sobre o presente atópase a que di que o nome democracia é a imaxe rectora daquel:
«O emblema do tempo presente –di na conferencia titulada A filosofía, a democracia e a comedia do presente–, o seu fetiche, o que cubre dunha falsa imaxe o poder nu sen imaxe é a palabra democracia. Hoxe é sentimentalmente obligatorio ser demócrata. O feroz poder nu que nos destrúe faise recoñecer e ata ser amado por todos, desde que se cubre coa palabra democracia»
Xa que logo, interpreto eu, ao empregar unha versión oca da democracia (ou tantas outras fantasmagorías coma dereitos humanos, liberdade individual, voto secreto, prensa libre, etc.) o poder –persoas ben concretas en realidade– dedícase a establecer o grao cero da realidade. Todas aquelas outras “realidades” ás que non se lle poidan aplicar estas pantomimas segundo o molde formalista e acartonado ao uso, simplemente non son consideradas como parte do real. Así, a liberdade de expresión reclamada polos editores de Egunkaria é unha liberdade de expresión ficticia, por iso o caso Egunkaria non existe nos medios de comunicación; os referendums e eleccións que confirmaron varias veces a Hugo Chávez como presidente son expresións dunha democracia impura, por iso Hugo Chávez é o demo (nunca o demos) con calzas vermellas para os medios de comunicación; a lexitimidade do presidente de Bolivia para tomar decisións en materia económica ou en calquera outra materia é unha lexitimidade tramposa, por iso os medios de comunicación falan máis do anecdótico en Evo Morales, que do propio Evo Morales.
O diario El País publicou, en pouco espazo de tempo, dous editoriais ben chamativos. Nos dous, o fanzine de PRISA aplicou a teoría Badiou. O primeiro deles aseguraba que Evo Morales, malia ter un 64% de votos e un 70% de popularidade, ignora os fundamentos da democracia. No outro, un editorial a rebufo do caso Orlando Zapata e do pecado cometido polo actor Willy Toledo o día que ousou pór á mesma altura na ágora pública a morte (para min inxusta) do preso cubano e, p.e., as foxas comúns de Colombia –é dicir cando ousou tomar por reais cousas que non existen; nese editorial, dicía, o diario El País decidiu engadir un termo máis á galería de flatus vocis (palabras baleiras) que nos asoballan: o termo esquerda. Pero, que queda da esquerda na versión de El País? Que pretenden obter os seus redactores cando escriben sobre posicións minoritarias que seguen dando pábulo ao mito ou sobre outras maioritarias que manteñen un compromiso fóra de dúbidas coa democracia e as liberdades en calquera lugar do mundo? O que pretenden obter é precisamente nada. Baleiro e máis baleiro.
Se Badiou considera que máis que dar a batalla ao poder pola soberanía sobre as imaxes o que cómpre é, directamente, pensar o desimaxinado (é dicir, manterse á marxe de calquera idea de representación) o xornal Le Monde Diplomatique parece pensar que esta batalla polas imaxes si paga a pena. No editorial do número de marzo titulado Socialdemocracia, fin de ciclo, Ignacio Ramonet escribe a súa particular imaxe do presente, a imaxe do presente da socialdemocracia:
«Hai tempo que a socialdemocracia europea decidiu alentar as privatizacións, estimular a reducción dos orzamentos do Estado a costa dos cidadáns, tolerar as desigualdades, promover a prolongación da idade de xubilación, practicar o desmantelamento do sector público, á vez que animaba as concentracións e as fusións de mega-empresas e que mimaba aos bancos. [...] Polos seus propios abandonos, abxuracións e renuncias, á socialdemocracia europea tócalle hoxe verse arrastrada cara o sepulcro... O seu ciclo de vida parece acabarse. E o máis incomprensible é que semellante perspectiva se produce no momento en que o capitalismo ultraliberal atravesa un dos seus peores momentos.»
Será correcta a imaxe da socialdemocracia que propón Ramonet? Estará aquela en declive? Será acaída esta imaxe producida polo vixiante nocturno para unha realidade tan esquiva como é a socialdemocracia?
Ao fío das eleccións rexionais francesas, haberá que ver se a derrota de Sarkozy vai significar unha resurrección da socialdemocracia nese país ou, como dicía Leyde E. Rodríguez, apenas o mantemento do status quo dunha dereita que acostuma gañar os comicios xerais e unha socialdemocracia que vence nas rexionais.
En todo caso, haberá un nexo de unión entre o posible acerto da hipótese de Ramonet e a teima de El País por seguir a rumiar ata o aborrecemento a palabra esquerda, como rumia a palabra democracia?
Tanto temen neste xornal, fogar noutrora de xentes valiosas coma o recén finado José Vidal Beneyto, que o prezado fetiche poida voarlles das mans?
Entre as reflexións de Alain Badiou sobre o presente atópase a que di que o nome democracia é a imaxe rectora daquel:
«O emblema do tempo presente –di na conferencia titulada A filosofía, a democracia e a comedia do presente–, o seu fetiche, o que cubre dunha falsa imaxe o poder nu sen imaxe é a palabra democracia. Hoxe é sentimentalmente obligatorio ser demócrata. O feroz poder nu que nos destrúe faise recoñecer e ata ser amado por todos, desde que se cubre coa palabra democracia»
Xa que logo, interpreto eu, ao empregar unha versión oca da democracia (ou tantas outras fantasmagorías coma dereitos humanos, liberdade individual, voto secreto, prensa libre, etc.) o poder –persoas ben concretas en realidade– dedícase a establecer o grao cero da realidade. Todas aquelas outras “realidades” ás que non se lle poidan aplicar estas pantomimas segundo o molde formalista e acartonado ao uso, simplemente non son consideradas como parte do real. Así, a liberdade de expresión reclamada polos editores de Egunkaria é unha liberdade de expresión ficticia, por iso o caso Egunkaria non existe nos medios de comunicación; os referendums e eleccións que confirmaron varias veces a Hugo Chávez como presidente son expresións dunha democracia impura, por iso Hugo Chávez é o demo (nunca o demos) con calzas vermellas para os medios de comunicación; a lexitimidade do presidente de Bolivia para tomar decisións en materia económica ou en calquera outra materia é unha lexitimidade tramposa, por iso os medios de comunicación falan máis do anecdótico en Evo Morales, que do propio Evo Morales.
O diario El País publicou, en pouco espazo de tempo, dous editoriais ben chamativos. Nos dous, o fanzine de PRISA aplicou a teoría Badiou. O primeiro deles aseguraba que Evo Morales, malia ter un 64% de votos e un 70% de popularidade, ignora os fundamentos da democracia. No outro, un editorial a rebufo do caso Orlando Zapata e do pecado cometido polo actor Willy Toledo o día que ousou pór á mesma altura na ágora pública a morte (para min inxusta) do preso cubano e, p.e., as foxas comúns de Colombia –é dicir cando ousou tomar por reais cousas que non existen; nese editorial, dicía, o diario El País decidiu engadir un termo máis á galería de flatus vocis (palabras baleiras) que nos asoballan: o termo esquerda. Pero, que queda da esquerda na versión de El País? Que pretenden obter os seus redactores cando escriben sobre posicións minoritarias que seguen dando pábulo ao mito ou sobre outras maioritarias que manteñen un compromiso fóra de dúbidas coa democracia e as liberdades en calquera lugar do mundo? O que pretenden obter é precisamente nada. Baleiro e máis baleiro.
Se Badiou considera que máis que dar a batalla ao poder pola soberanía sobre as imaxes o que cómpre é, directamente, pensar o desimaxinado (é dicir, manterse á marxe de calquera idea de representación) o xornal Le Monde Diplomatique parece pensar que esta batalla polas imaxes si paga a pena. No editorial do número de marzo titulado Socialdemocracia, fin de ciclo, Ignacio Ramonet escribe a súa particular imaxe do presente, a imaxe do presente da socialdemocracia:
«Hai tempo que a socialdemocracia europea decidiu alentar as privatizacións, estimular a reducción dos orzamentos do Estado a costa dos cidadáns, tolerar as desigualdades, promover a prolongación da idade de xubilación, practicar o desmantelamento do sector público, á vez que animaba as concentracións e as fusións de mega-empresas e que mimaba aos bancos. [...] Polos seus propios abandonos, abxuracións e renuncias, á socialdemocracia europea tócalle hoxe verse arrastrada cara o sepulcro... O seu ciclo de vida parece acabarse. E o máis incomprensible é que semellante perspectiva se produce no momento en que o capitalismo ultraliberal atravesa un dos seus peores momentos.»
Será correcta a imaxe da socialdemocracia que propón Ramonet? Estará aquela en declive? Será acaída esta imaxe producida polo vixiante nocturno para unha realidade tan esquiva como é a socialdemocracia?
Ao fío das eleccións rexionais francesas, haberá que ver se a derrota de Sarkozy vai significar unha resurrección da socialdemocracia nese país ou, como dicía Leyde E. Rodríguez, apenas o mantemento do status quo dunha dereita que acostuma gañar os comicios xerais e unha socialdemocracia que vence nas rexionais.
En todo caso, haberá un nexo de unión entre o posible acerto da hipótese de Ramonet e a teima de El País por seguir a rumiar ata o aborrecemento a palabra esquerda, como rumia a palabra democracia?
Tanto temen neste xornal, fogar noutrora de xentes valiosas coma o recén finado José Vidal Beneyto, que o prezado fetiche poida voarlles das mans?
2 comentários:
Mui bom artigo, a análise do Ramonet nom é desatinada. De facto a socialdemocracia já morreu e agora vende-se como o centro, quer dizer como a nada, e opera de elemento transitório para as políticas ultraliberais mais agressivas, desmontando assi as possibilidades da esquerda real. Isto em parte explica o porquê da maior subida do populismo neofascista, isso que ti definias como berlusconismo (fase superior do fascismo), a respeito da esquerda real. No entanto, o Bloco de Esquerdas ou os bons resultados de Esquerda Anticapitalista, PC e demais sócios na França demonstra que nom só é necessária outra esquerda, mas tamém que existe um base para já para impulsá-la e moldeá-la e que aí está a batalha desta década. Para isso hai que rachar com todas as social-democracias... com as velhas de Suresnes e com as novas da "ilha sem mar ao leste" já sabes a que me refiro.
Slavoj Zizek ("En defensa da intolerancia"):
"Na pós-política o conflito entre as visons ideológicas globais, encarnadas polos distintos partidos que compitem polo poder, queda substituído pola colaboraçom entre os tecnócratas ilustrados (economistas, expertos em opiniom pública... [lea-se todólogos]) e os liberais multiculturalistas: (...) consenso (...). Deste jeito, a pós-política sublinha a necessidade de abandonar as velhas divisons do ideológicas (...). (...) Tony Blair quando definiu o New Labor como o 'centro radical' (...). O centro era, por definiçom, moderado: conforme aos velhos critérios o conceito de Radical Centre é tam absurdo como o de 'radical moderaçom'.
O que o New Labor (ou, no seu dia, a política de Clinton) tem de radical, é o seu radical abandono das 'velhas divisons ideológicas', amiúdo expressado como umha paráfrase do conhecido lema de Deng Xiaoping dos anos sessenta: 'Pouco importa se o gato é branco ou vermelho, com tal de que cace ratos'. Nesta mesma linha, os promotores do New Labor adoitam sublinhar a pertinÊncia de prescindir dos preconceitos e aplicar as boas ideias, venham de onde venham (ideologicamente). (...) O verdadeiro acto político (a intervençom) nom é simplesmente qualquer cousa que funcione no contexto das relaçons existentes, mas precisamente aquilo que modifica o contexto que determina o funcionamento das cousas. Dizer que as boas ideias som as que funcionam sugnifica aceitar de antemao a constelaçom (o capitalismo global) que estabelece quê é que pode funcionar (por exemplo, gastar demasiado dinheiro em educaçom ou sanidade 'nom funciona', porque entorpecem-se as condiçons do ganho capitalista). Todo isto pode expressar-se recorrendo à conhecida definiçom da política como 'arte do possível': a verdadeira política é exactamente o contrário: é a arte do impossível, troca os parámetros do que se considera 'possível' na constelaçom [horizonte de expectativas diria eu] existente".
Umha aperta irmandinha
A socialdemocracia leva décadas morta, pero ao cadáver pásalle o que a aquel morto da peli de Hitchcock "Pero quen matou a Harry?": como todo o mundo fai como se non vise o cadaver, ninguén o enterra.
Unha aperta.
Enviar um comentário