1/05/2010

Verbas na auga (revisitadas)



Despois de que os derradeiros fríos de 2009 conseguisen tronzar o fráxil corpo de Vic Chesnutt, un 2010 que se promete igual de despiadado era quen de quebrar a persoal voz doutra creadora de cancións belas, intensas e duradoiras: Lhasa de Sela. Un cancer de mama precipitou a súa desaparición cando contaba só con 37 anos. A modo de homenaxe decidín rescatar un artigo escrito por min en maio de 2005 no que se falaba de morte, a dun dos meus avós; de esperanza , a de non sermos simples verbas escritas na auga; e de felicidade, a que me producira o concerto que Lhasa viña de dar en Compostela. E aínda que vai no propio feito de escribir (de conservar conxelados retalliños de tempo) que sucedan cousas así, quen me ía dicir a min que aquel artigo, pasados os anos, acabaría tamén facendo as veces de obituario para a propia cantante.


Verbas na auga

Soon this place will be too small
all my veins and bones
will be burned to dust
You can throw me into
a black iron pot
and my dust will tell
what my flesh would not


Segundo Bergman, no seu filme O sétimo selo, a morte é un xadrecista encarapuchado, lampo e de ollada sinistra, que cando é chegado o noso momento inicia a cadea de movementos que desembocarán, irremediablemente, nun xaque mate. A tarde do 30 de abril, tras varias semanas facéndome compaña, rematei a lectura desa epopeia que é Os Miserables, asistindo á morte do seu protagonista principal, Jean Valjean.
«Cando un ser querido vai morrer mirámolo cunha ollada fixa nel, como se quixeramos retelo». Coa cursilería que lle caracteriza, Victor Hugo vai describindo o momento en que Jean Valjean, arrodeado pola filla e mailo seu marido, despide este mundo.
«Os dous mozos, mudos de angustia, sen saberen que dicirlle á morte, desesperados e trementes, estaban de pé diante del, Cosette collida da man de Marius.»
Non teño claro se a literatura é unha continuación da vida ou se sucede ao revés pero, curiosamente, no final dese mesmo 30 de abril en que asistín á representación dunha morte de ficción recibín a noticia doutra morte, esta moi real: o xadrecista encarapuchado fixéralle un xaque mate a alguén próximo a min.

«Somos verbas escritas na auga», así fala a letra dunha canción libanesa que Lhasa versionou o seguinte día un de maio en Compostela. Esta mexicana de personalidade singular e falar pausado fíxome levitar coa súa música estraña na que o espíritu roqueiro dunha P.J. Harvey se dá a man con desgarradas historias de desamor a ritmo de rancheira ou coa sofisticación francesa vinda do Canadá, país onde ela mora.
Na presentación do tema Soon this place will be too small, Lhasa contounos a teoría que ten o seu pai sobre a nosa existencia: cando estamos no ventre da nosa nai somos só un puntiño de luz infinitamente pequeno. Pouco a pouco imos crecendo, sentindo os estímulos exteriores, ata que un día nos decatamos de que aquel lugar é cativo de máis para nós. Entón prodúcese o parto. Todo o noso mundo coñecido, cos seus límites, convértese nun caos e nese momento de cambio, onde todo é novo, pensamos con incocencia
«xa está, é a fin, xa todo rematou». Ese día nacemos.
E vai pasando o tempo, e imos crecendo, e imos viaxando, coñecendo este amplo novo mundo aberto ante os nosos ollos. Ata que chega un día en que somos vellos e ese mundo outrora inmenso volve ficar cativo. E entón vennos a hora de morrer, e novamente voltamos a pensar «xa está, esta si que é a fin, xa todo acabou». E ese día...
Lhasa saudounos ao comezar o concerto desexándonos un feliz día dos traballadores e eu sain convencido de que polo menos durante as dúas horas que durou a súa actuación fun feliz.

Sem comentários: