Nun bo artigo que asina Armando Fernández Steinko no Viejo Topo de xaneiro titulado Neoliberalismo: auge y miseria de una lámpara maravillosa, explícase de maneira clara e comprensible isto que se chama a financiariazación da economía e que, segundo o autor, tería o seu punto de partida na teima dos gobernos de Reagan e Thatcher en conseguir reducir a participación dos salarios na renda dos seus respectivos países de tal xeito que o capital dependese cada vez menos do traballo. O outro gran campión na fianciarización da economía foi —como a ninguén que analice cun mínimo sentido crítico a función histórica do Partido Socialista español como desmantelador ideolóxico da esquerda estatal pode sorprender— a España de Felipe González:
«La transición dejó intacto el funcionamiento de las empresas españolas, prorrogando un modelo productivo escasamente innovador, marcadamente autocrático y con una alta densidad de tareas-manos incapaces de arrostrar las reconversiones que tocaban. Por otro lado, la situación política obligaba a los gobiernos de Felipe González a crear un Estado de Bienestar de tipo occidental: había que hacer escuelas, hospitales, alcantarillados, había que montar nuevas administraciones centrales, autonómicas y municipales. Pero todo esto cuesta mucho dinero. ¿Cómo pagarlo cuando no se cuenta con un sistema productivo a la altura? En vez de intervenir en la sustancia empresarial —pública y privada— del país, el centro-izquierda optó por el menos comprometido: hacer que el ahorro del resto del mundo, canalizado a través del sistema financiero internacional, pagara el nuevo Estado del Bienestar. Aquí, en la fianciarización de la económica, convergen los tres países aún cuando sus situaciones políticas fueran distintas, tres países que encabezaron la difusión del neoliberalismo por el mundo.»
Así, a cambio de financiar o Estado do Benestar español, dinos Steinko, Inglaterra, EEUU e Alemania presionaron para que o Estado Español permanecese na OTAN. Os anos gloriosos das ganancias millonarias en bolsa e dos tipos de xuro polo chan durante os 90, onde a receita consistía en permitir que os ricos fosen aínda máis ricos para que o seu consumo de bens de luxo propiciase a creación de postos de traballo precarios, foron, a dicir do autor, o segundo capítulo desta progresiva marxinación dos salarios no PIB; é a época das privatizacións de Telefónica, Repsol, Endesa, Iberia e do florecemento, por exemplo, no noso país, dos estaleiros de embarcacións de recreo Rodman Poliships que agora, cando a lámpada marabillosa deixa de obrar milagres, están a ser despezados. O último capítulo ten por protagonista a especulación no sector da construcción, onde, novamente, conséguese que as clases traballadoras poidan gastar sen que os salarios se toquen; aquí nace a chamada burbulla inmobiliaria que habería crecer desorbitadamente durante os gobernos de Aznar e cuxo estalido trae agora de cabeza ao goberno de ZP.
Pódese afirmar, xa que logo, que o Partido Socialista Obreiro Español, foi, no que toca á evolución da esquerda mundial, e moito antes de que o socialismo real se esborrallase, un auténtico adiantado diso que anos despois se denominaría a Terceira Vía; isto é: a renuncia definitiva, cando non a colaboración entusiasta, a toda transformación profunda das políticas económicas.
Con frecuencia véñenme á cabeza unhas palabras pronunciadas polo dramaturgo Alfonso Sastre na televisión (cando aínda era posible ver a Sastre na televisión) sobre a estrañeza que xeraba nalgúns o feito de un madrileño coma el non só decidir mudar a súa residencia ao País Vasco senón tamén implicarse politicamente apoiando á esquerda abertzale; e explicábase Sastre —fronte aos sorprendidos— que nesa terra atopara unha esquerda libre das peaxes ideolóxicas que impuxera a transición, unha esquerda polo tanto, moito máis fiel ao espírito da loita antifranquista. E é que se a transición significou a renuncia da esquerda á economía, non menos grave sería para o seu futuro, o rexeitamento á memoria da república e á cultura da resistencia antifascista, baseadas ambas, nunha alianza entre a esquerda española e os movementos nacionalistas das periferias fronte a un réxime reaccionario e ilexítimo.
É partindo desta dupla dimisión emprendida por este PSOE financeiro e xacobino que se explican figuras como a de Méndez Romeu, a un tempo refractario a toda protección para a lingua galega —aliñándose e amparando ideoloxicamente ao máis reseso do franquismo— e igualmente ansioso por periclitar toda relación cos nacionalistas que supoña unha alternativa ao PP. Na mesma liña de oposición aos nacionalistas cómpre ver o manifesto “Sumando ideas” publicado por un grupo de militantes mozos do PSdG onde, canda o rexeitamento da manida imposición lingüística, demándase unha maior horizontalidade e participación da militancia na organización así coma un relevo xeracional (ao fío disto é rechamante, e mesmo constitúe un bo resumo da esencia socialdemócrata, que estes militantes asuman, por unha banda os postulados ideolóxicos do PP, véxase imposición lingüística, e, pola outra, non disimulen a súa querencia polo modelo organizativo, moito máis participativo, do BNG; un caso ben curioso de envexa esquizofrénica). Reclaman estes militantes que o PSdeG debe aspirar a se converter na forza referencial da esquerda en Galiza. Confundindo os desexos coa realidade, estes mozos socialistas son incapaces de interiorizar, por un lado, que o centralismo do seu partido actuará sempre coma unha rémora nas súas pretensións de gañar os sectores da esquerda con máis consciencia histórica e, polo outro, que para un partido poder ser a referencia da esquerda, primeiro necesita (e a historia da relación do PSOE coa economía é elocuente demais a este respecto) ser efectivamente de esquerdas.
O mesmo que os abertzales no País Vasco, pero sen as inxustizas que moitas veces xera a violencia polo medio, o BNG era na Galiza a expresión dunha base social que non desexaba baixar os pantalóns ante o gran proceso de lobotomización xeral que estaba a supor a transición. Nin aceptaba a entrada na OTAN, nin a Constitución española, nin o monarca, nin a bandeira franquista, nin, por suposto, as leis de punto final para os antigos colaboradores do réxime. Foi con esta forza moral que a fronte subiu coma escuma nos sucesivos procesos electorais até polo menos o ano 1997. Superada con lucidez aquela primeira caída do muro de Berlín que, para a historia do Estado Español, foi o proceso de transición á democracia —onde xa se albiscan todas as renuncias que a esquerda europea comezaría a emprender a partir do ano 1989— semella como se no Bloque dos últimos anos rebrotase unha enfermidade (a da Terceira Vía) que pensabamos fora sorteada con éxito moitos lustros atrás. As voces que xa se están a escoitar desde certos ámbitos da fronte, despois do desastre electoral das autonómicas do 2009 —tendentes a agiornarse no cultural, até o punto de renunciar mesmo á coherencia en materia lingüística e tamén no económico, até o punto de descualificar como “ultraminoritaria na sociedade galega” toda tentativa de adoptar un programa verdadeiramente transformador— así o testemuñan.
E porén, a Terceira Vía é un fiasco. A crise económica actual demostra que todo intento por administrar o capitalismo é o camiño máis rápido de ser administrado polo capitalismo. A flexibilidade ideolóxica mostrada pola esquerda xestora oficial en toda Europa, lonxe de impedir a fereza da crise, contribuíu ao seu agravamento. O progresivo divorcio entre esta esquerda e os sectores máis desfavorecidos da poboación en aras do interclasismo, mesmo axudou a que discursos populistas e demagogos de personaxes histriónicos coma Berlusconi, Lepen ou Jiménez Losantos callasen nas masas populares. Na mesma Alemaña que viu nacer a socialdemocracia, unha gran coalición entre socialistas e conservadores permitiu pór nomes e caras ao que xa flotaba no ambiente: a indiferenciación ideolóxica de todo bipartidismo. A coalición de facto entre PSOE e PP no País Vasco, despois dunhas eleccións onde o aparato xudicial foi utilizado coma unha arma electoral máis, pode ser a antesala da importación do modelo alemán a todos os ámbitos da vida política española. Aproveitar o enorme baleiro que con probabilidade deixará este matrimonio entre os dous grandes partidos estatais defendendo un proxecto que asuma e presuma sen complexos da súa tradición esgazada —primeiro coa transición española, despois coa caída do muro de Berlín— debería ser a tarefa que nos ocupase. A experiencia de Die Linke —un partido que, malia contar nas súas fileiras con elementos do SED gobernante na fracasada República Democrática de Alemaña, forma parte desa nova esquerda desexosa de construír unha alternativa ao capitalismo— pode servir de exemplo. Unha esquerda consciente dos seus erros pero que non se resigna á administración do existente. Unha esquerda que ao tempo que incorpora os novos discursos dos movementos sociais, do ecoloxismo, do altermundialismo, do feminismo, etc. non renuncia á súa tradición.
Porque do mesmo xeito —dinos George Lakoff— que ninguén ao que se lle pedira “Non penses nun elefante” conseguiu nunca pensar en algo distinto a un elefante; ninguén pensará en nada diferente á derrota da esquerda mentres todo o que teñamos para ofrecerlle sexa: “Estamos derrotados, pero non penses niso”.
«La transición dejó intacto el funcionamiento de las empresas españolas, prorrogando un modelo productivo escasamente innovador, marcadamente autocrático y con una alta densidad de tareas-manos incapaces de arrostrar las reconversiones que tocaban. Por otro lado, la situación política obligaba a los gobiernos de Felipe González a crear un Estado de Bienestar de tipo occidental: había que hacer escuelas, hospitales, alcantarillados, había que montar nuevas administraciones centrales, autonómicas y municipales. Pero todo esto cuesta mucho dinero. ¿Cómo pagarlo cuando no se cuenta con un sistema productivo a la altura? En vez de intervenir en la sustancia empresarial —pública y privada— del país, el centro-izquierda optó por el menos comprometido: hacer que el ahorro del resto del mundo, canalizado a través del sistema financiero internacional, pagara el nuevo Estado del Bienestar. Aquí, en la fianciarización de la económica, convergen los tres países aún cuando sus situaciones políticas fueran distintas, tres países que encabezaron la difusión del neoliberalismo por el mundo.»
Así, a cambio de financiar o Estado do Benestar español, dinos Steinko, Inglaterra, EEUU e Alemania presionaron para que o Estado Español permanecese na OTAN. Os anos gloriosos das ganancias millonarias en bolsa e dos tipos de xuro polo chan durante os 90, onde a receita consistía en permitir que os ricos fosen aínda máis ricos para que o seu consumo de bens de luxo propiciase a creación de postos de traballo precarios, foron, a dicir do autor, o segundo capítulo desta progresiva marxinación dos salarios no PIB; é a época das privatizacións de Telefónica, Repsol, Endesa, Iberia e do florecemento, por exemplo, no noso país, dos estaleiros de embarcacións de recreo Rodman Poliships que agora, cando a lámpada marabillosa deixa de obrar milagres, están a ser despezados. O último capítulo ten por protagonista a especulación no sector da construcción, onde, novamente, conséguese que as clases traballadoras poidan gastar sen que os salarios se toquen; aquí nace a chamada burbulla inmobiliaria que habería crecer desorbitadamente durante os gobernos de Aznar e cuxo estalido trae agora de cabeza ao goberno de ZP.
Pódese afirmar, xa que logo, que o Partido Socialista Obreiro Español, foi, no que toca á evolución da esquerda mundial, e moito antes de que o socialismo real se esborrallase, un auténtico adiantado diso que anos despois se denominaría a Terceira Vía; isto é: a renuncia definitiva, cando non a colaboración entusiasta, a toda transformación profunda das políticas económicas.
Con frecuencia véñenme á cabeza unhas palabras pronunciadas polo dramaturgo Alfonso Sastre na televisión (cando aínda era posible ver a Sastre na televisión) sobre a estrañeza que xeraba nalgúns o feito de un madrileño coma el non só decidir mudar a súa residencia ao País Vasco senón tamén implicarse politicamente apoiando á esquerda abertzale; e explicábase Sastre —fronte aos sorprendidos— que nesa terra atopara unha esquerda libre das peaxes ideolóxicas que impuxera a transición, unha esquerda polo tanto, moito máis fiel ao espírito da loita antifranquista. E é que se a transición significou a renuncia da esquerda á economía, non menos grave sería para o seu futuro, o rexeitamento á memoria da república e á cultura da resistencia antifascista, baseadas ambas, nunha alianza entre a esquerda española e os movementos nacionalistas das periferias fronte a un réxime reaccionario e ilexítimo.
É partindo desta dupla dimisión emprendida por este PSOE financeiro e xacobino que se explican figuras como a de Méndez Romeu, a un tempo refractario a toda protección para a lingua galega —aliñándose e amparando ideoloxicamente ao máis reseso do franquismo— e igualmente ansioso por periclitar toda relación cos nacionalistas que supoña unha alternativa ao PP. Na mesma liña de oposición aos nacionalistas cómpre ver o manifesto “Sumando ideas” publicado por un grupo de militantes mozos do PSdG onde, canda o rexeitamento da manida imposición lingüística, demándase unha maior horizontalidade e participación da militancia na organización así coma un relevo xeracional (ao fío disto é rechamante, e mesmo constitúe un bo resumo da esencia socialdemócrata, que estes militantes asuman, por unha banda os postulados ideolóxicos do PP, véxase imposición lingüística, e, pola outra, non disimulen a súa querencia polo modelo organizativo, moito máis participativo, do BNG; un caso ben curioso de envexa esquizofrénica). Reclaman estes militantes que o PSdeG debe aspirar a se converter na forza referencial da esquerda en Galiza. Confundindo os desexos coa realidade, estes mozos socialistas son incapaces de interiorizar, por un lado, que o centralismo do seu partido actuará sempre coma unha rémora nas súas pretensións de gañar os sectores da esquerda con máis consciencia histórica e, polo outro, que para un partido poder ser a referencia da esquerda, primeiro necesita (e a historia da relación do PSOE coa economía é elocuente demais a este respecto) ser efectivamente de esquerdas.
O mesmo que os abertzales no País Vasco, pero sen as inxustizas que moitas veces xera a violencia polo medio, o BNG era na Galiza a expresión dunha base social que non desexaba baixar os pantalóns ante o gran proceso de lobotomización xeral que estaba a supor a transición. Nin aceptaba a entrada na OTAN, nin a Constitución española, nin o monarca, nin a bandeira franquista, nin, por suposto, as leis de punto final para os antigos colaboradores do réxime. Foi con esta forza moral que a fronte subiu coma escuma nos sucesivos procesos electorais até polo menos o ano 1997. Superada con lucidez aquela primeira caída do muro de Berlín que, para a historia do Estado Español, foi o proceso de transición á democracia —onde xa se albiscan todas as renuncias que a esquerda europea comezaría a emprender a partir do ano 1989— semella como se no Bloque dos últimos anos rebrotase unha enfermidade (a da Terceira Vía) que pensabamos fora sorteada con éxito moitos lustros atrás. As voces que xa se están a escoitar desde certos ámbitos da fronte, despois do desastre electoral das autonómicas do 2009 —tendentes a agiornarse no cultural, até o punto de renunciar mesmo á coherencia en materia lingüística e tamén no económico, até o punto de descualificar como “ultraminoritaria na sociedade galega” toda tentativa de adoptar un programa verdadeiramente transformador— así o testemuñan.
E porén, a Terceira Vía é un fiasco. A crise económica actual demostra que todo intento por administrar o capitalismo é o camiño máis rápido de ser administrado polo capitalismo. A flexibilidade ideolóxica mostrada pola esquerda xestora oficial en toda Europa, lonxe de impedir a fereza da crise, contribuíu ao seu agravamento. O progresivo divorcio entre esta esquerda e os sectores máis desfavorecidos da poboación en aras do interclasismo, mesmo axudou a que discursos populistas e demagogos de personaxes histriónicos coma Berlusconi, Lepen ou Jiménez Losantos callasen nas masas populares. Na mesma Alemaña que viu nacer a socialdemocracia, unha gran coalición entre socialistas e conservadores permitiu pór nomes e caras ao que xa flotaba no ambiente: a indiferenciación ideolóxica de todo bipartidismo. A coalición de facto entre PSOE e PP no País Vasco, despois dunhas eleccións onde o aparato xudicial foi utilizado coma unha arma electoral máis, pode ser a antesala da importación do modelo alemán a todos os ámbitos da vida política española. Aproveitar o enorme baleiro que con probabilidade deixará este matrimonio entre os dous grandes partidos estatais defendendo un proxecto que asuma e presuma sen complexos da súa tradición esgazada —primeiro coa transición española, despois coa caída do muro de Berlín— debería ser a tarefa que nos ocupase. A experiencia de Die Linke —un partido que, malia contar nas súas fileiras con elementos do SED gobernante na fracasada República Democrática de Alemaña, forma parte desa nova esquerda desexosa de construír unha alternativa ao capitalismo— pode servir de exemplo. Unha esquerda consciente dos seus erros pero que non se resigna á administración do existente. Unha esquerda que ao tempo que incorpora os novos discursos dos movementos sociais, do ecoloxismo, do altermundialismo, do feminismo, etc. non renuncia á súa tradición.
Porque do mesmo xeito —dinos George Lakoff— que ninguén ao que se lle pedira “Non penses nun elefante” conseguiu nunca pensar en algo distinto a un elefante; ninguén pensará en nada diferente á derrota da esquerda mentres todo o que teñamos para ofrecerlle sexa: “Estamos derrotados, pero non penses niso”.
Sem comentários:
Enviar um comentário