O regreso do nacionalismo español

Artigo escrito orixinalmente para o Galiza Livre.

Aos republicáns hespañoes é preciso convencelos de que n-unha República unitaria, o lema Liberté, Egalité, Fraternité apenas sirve máis que para ser colocado na porta d-un cimeterio.

Alfoso Daniel R. Castelao

Hai tempo que o nacionalismo español está de volta, se é que algunha vez marchou. A agudización das contradicións provocada polo eterno problema sen solución que é Cataluña (Ortega y Gasset dixit), fan reemerxer o espectro do españolismo, que volve campar de xeito transversal, a dereita e a esquerda, coa súa faciana máis fea; ao tempo que as costuras do Réxime do 78 -ese endemismo español que é a democracia sen antifascismo- rachan por toda parte (ou se cadra por iso).

Na estrema dereita, asistimos á saída do armario de aguiluchos e señores con brazo en alto, con pretensión de seren gañados por nada menos que tres opcións políticas en liza (C´s, o PP de Casado e Vox); no socioliberalismo, vemos ao PSOE de Borrell (fichaxe de Pedro Sánchez que cómpre interpretar no marco do tema catalán) laudatorio co enésimo intento de branquear o pasado opresivo e xenocida do imperio español: o mediático libro de Roca Barea sobre a "lenda negra"; nos discípulos alucinados de Gustavo Bueno, a tentativa de botar a cana de pescar, con argumentos semellantes aos de Roca Barea, no río revolto da esquerda española á esquerda do PSOE, soñando uns -véxase o inefable Pedro Ínsua-, cunha España que faga no século XXI o que Francia fixo no século XVIII, como se a Historia fose unha teleoloxía e coma se os feitos nacionais "periféricos" que existen no Estado español aínda se tratasen de fenómenos premodernos propios de sociedades agrarias ágrafas e non coetaneos e partícipes da era de Internet; ademais de pretenderen que o fracaso de non acadar a arelada uniformización a través dunha ditadura feroz de 40 anos non resultase suficiente mostra do que sería necesario para levar a cabo esa fantasía. Outros -véxase o non menos inefable Santiago Armesilla- cunha mestura de nostalxia polo imperio español perdido e a pretensión de incorporar esa historia, vía comparación coa Unión Soviética, á teoría dos grandes espazos de Alexandr Duguin, que en España tanto gustan ao podemita e ex Alianza Popular, Verstrynge.

Nas proximidades de todo isto, e nas inmediacións dese peronismo que é o errejonismo (sen dúbida á espreita de tomar a casa podemita cando a parella de Galapagar se retire vía fracaso electoral), a nova tentativa -véxase Clara Ramas- de explotar un nacionalismo español de esquerdas, tamén na onda terceirista, que substitúa o legado de Marx por unha concepción do Estado como ente total, ao xeito de certa vulgarización dun Hegel pro-prusiano, que tivo especial continuidade na estrema dereita alemá de entreguerras: Jünger, Schmitt etc.

En paralelo, e xa na propia Cataluña, personaxes como Francisco Frutos & cia, e a súa enésima tentativa de poñer a andar alá unha esquerda españolista "non nacionalista", compiten/colaboran en neolerrouxismo coas outras opcións do españolismo de estrema dereita xa mencionadas para levar o gato á auga do voto do antigo cinto vermello do PSUC, vítima do esfarelamento do movemento obreiro.

Este rearme transversal do neoespañolismo (todos rigorosamente "non nacionalistas", obviamente), convive, en Galiza, cun mundo das mareas que, coma os debuxos animados que seguen a camiñar nos barrancos cando xa non hai chan debaixo deles, continúa apelando ao Castelao da Fronte Popular sen máis argumentos que as meras imposturas intelectuais. Un Castelao recuperado no seu momento por Beiras cos obxectivos claramente explicitados da ruptura coa segunda restauración borbónica e da autodeterminación das nacións do Estado naquel pacto de Mazarelos que, ata o de agora, e salvo que consideremos a pura supervivencia nas institucións unha teoría, é a única teorización digna de tal nome da liña política que segue ese mundo. Un pacto de Mazarelos, por certo, que, á vista dos acontecementos, podemos xa considerar semellante a aquel Pacto de Lestrove asinado en 1930 por nacionalistas e republicanos galegos antes da creación da Fronte Popular, e que tamén fora traizoado polos asinantes dos partidos con base en Madrid, especialmente, segundo o rianxeiro, por Casares Quiroga (a que líder podemito-mareil poderíamos atribuír tal excelso antepasado político?). Pero un Castelao que hoxe que á esquerda española non se lle espera nin nunha desas tarefas nin na outra, o que cumpría era substituír polo Castelao que, no Sempre en Galiza, se laiaba do unitarismo case que conxénito do republicanismo hispano, semellante ao que existe no Monedero que non quere saber nada de referendum de autodeterminación catalán ou no Echenique e demais xerarcas que apoian a presenza de Felipe VI na homenaxe ás vitimas do atentado islamista de Barcelona pola súa calidade de "Xefe de Estado" de todos os españois.